Obowiązkowe miejskie plany adaptacji do zmian klimatu

fot. Adobe Stock

Obowiązkowe miejskie plany adaptacji, czyli nowe przepisy dla miast. Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje nad listą obowiązkowych wskaźników dla miejskich planów adaptacji. Dokumenty te będą obowiązkowe dla miast powyżej 20 tys. mieszkańców i muszą zostać przygotowane do 2028 roku. Celem jest zwiększenie odporności miast na zmiany klimatu oraz stworzenie jednolitego systemu monitorowania działań adaptacyjnych.

Zmiany klimatu coraz mocniej wpływają na funkcjonowanie miast, dlatego konieczne staje się wdrażanie skutecznych działań adaptacyjnych. Wzrost temperatur, częstsze burze oraz intensywne opady nie tylko stanowią wyzwanie dla infrastruktury miejskiej, ale także zwiększają ryzyko powodzi i uszkodzeń budynków.

Z tego powodu nowe przepisy wprowadzają obowiązek opracowania miejskich planów adaptacji (MPA). Plany pozwolą lepiej przygotować się na skutki zmian klimatycznych. Ponadto miasta muszą dostosować swoją politykę przestrzenną i inwestycyjną do nowych realiów, aby skutecznie minimalizować zagrożenia. Co więcej, przepisy te nie tylko zapewnią skuteczniejszą ochronę mieszkańców, lecz także usprawnią zarządzanie zasobami wodnymi i zielenią miejską, co przyczyni się do poprawy jakości życia w miastach.

Kogo dotyczą zmiany i dlaczego są wprowadzane?

Nowe przepisy obejmują wszystkie miasta powyżej 20 tys. mieszkańców.

Każde z tych miast musi opracować miejski plan adaptacji do zmian klimatu. Wprowadzenie tych zmian pozwoli ujednolicić standardy adaptacji klimatycznej i skuteczniej monitorować wdrażane działania. Wcześniej miasta dobrowolnie opracowywały strategie adaptacyjne, ale brakowało spójnych zasad i systemu ich oceny. Dzięki nowym regulacjom każde miasto skuteczniej ochroni swoich mieszkańców przed skutkami zmian klimatu.

Jaki termin na wprowadzenie zmian MPA?

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw weszła w życie 11 stycznia 2025 r. Miasta mają czas na opracowanie swoich planów do 2 stycznia 2028 r. Wcześniej, do 10 lutego 2025 r., samorządy mogą uznać istniejące dokumenty strategiczne za MPA, jeśli spełniają ustawowe wymogi. Przepisy te pozwolą miastom na uporządkowanie polityki klimatycznej i uniknięcie doraźnych działań, które nie zawsze były skuteczne.

Standardy dla miejskich planów adaptacji

Ustawa określa jednolite wymagania dla miejskich planów adaptacji. Obowiązkowe miejskie plany adaptacji powodują, że każde miasto musi uwzględnić w swoim dokumencie:

• analizę zagadnień klimatycznych i środowiskowych,
• koncepcję zazieleniania miast,
• sposoby zagospodarowania wód opadowych i roztopowych,
• opis działań adaptacyjnych oraz ich monitorowanie.

Dzięki nowemu systemowi standaryzacji samorządy mogą lepiej dostosować działania do lokalnych warunków. Ponadto usprawniają sposób wydatkowania środków finansowych i zwiększają ich efektywność. Władze miast, które wcześniej opracowały strategiczne dokumenty dotyczące adaptacji, uznają je za MPA, o ile spełniają one ustawowe wymagania.

Mechanizmy monitorowania i raportowania MPA

Każde miasto, które musi opracować MPA, co dwa lata składa raport z realizacji działań. Dokumenty te trafią do Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, który zajmie się ich analizą.

Dodatkowo aktualizacja MPA będzie wymagana co najmniej raz na sześć lat. Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska określi szczegółowe wymagania dotyczące raportowania. Samorządy uczestniczą w ich opracowywaniu. Dzięki temu powstanie system wskaźników, który będzie użyteczny, przejrzysty i łatwy do weryfikacji.

Finansowanie i wsparcie dla miast

Rząd przeznaczył 20 mln zł na opracowanie miejskich planów adaptacji w ramach programu FEnIKS. Ponadto miasta mogą starać się o dofinansowanie z Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko oraz Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej.

Ustawowe standardy mają nie tylko zwiększyć odporność miast na zmiany klimatu, ale także poprawić jakość życia mieszkańców. Dzięki lepszemu planowaniu przestrzennemu, większej retencji wód i rozwojowi terenów zielonych miasta staną się bardziej przyjazne i komfortowe dla swoich mieszkańców.

Obowiązkowe miejskie plany adaptacji

Nowa ustawa o miejskich planach adaptacji do zmian klimatu nie tylko określa kompleksowy system monitorowania i raportowania działań adaptacyjnych, ale także wprowadza obowiązek ich regularnej oceny. Dlatego miasta powyżej 20 tys. mieszkańców muszą wdrożyć plany adaptacyjne, a ich realizację będą na bieżąco kontrolować odpowiednie instytucje, aby zapewnić skuteczność działań.

Ponadto, dzięki finansowaniu z funduszy europejskich, samorządy zyskają wsparcie, które nie tylko pozwoli im skutecznie przygotować i wdrożyć strategie adaptacyjne, lecz także ułatwi długoterminowe planowanie inwestycji proekologicznych. W ten sposób miasta zwiększą swoją odporność na zmiany klimatu i poprawią warunki życia mieszkańców.

Tabela – kluczowe informacje o miejskich planach adaptacji

Źródło: samorzad.pap.pl, Ministerstwo Klimatu i Środowiska