Problem szczurów w miastach

fot. Adobe stock: Firn

Problem szczurów w miastach narasta nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Gryzonie coraz częściej pojawiają się w centrach aglomeracji, powodując zagrożenie sanitarne, szkody w infrastrukturze oraz niepokój społeczny. Eksperci ostrzegają, że bez działań systemowych skala zjawiska będzie się pogłębiać.

Rosnąca liczba szczurów w miastach staje się poważnym wyzwaniem dla służb komunalnych i władz lokalnych. Szczury, szczególnie szczur wędrowny, zasiedlają coraz większe obszary zurbanizowane od śródmieść po osiedla peryferyjne. Ich obecność wiąże się z łatwym dostępem do pożywienia, łagodniejszym klimatem oraz zaniedbaniami infrastrukturalnymi. Liczba zgłoszeń o obecności gryzoni rośnie w dużych miastach, co zmusza samorządy do wdrażania nowych metod monitorowania i zwalczania populacji.

Narastające zagrożenie sanitarne

Szczury stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Mogą być rezerwuarem patogenów wywołujących choroby zoonotyczne, na przykład leptospirozę i hantawirusowe zapalenie płuc a także mogą przyczyniać się do przenoszenia bakterii salmonelli, choć zakres ich udziału w poszczególnych populacjach zależy od warunków lokalnych. Ich obecność może prowadzić do skażenia żywności i wody, a także powodować szkody infrastrukturalne m.in. przegryzanie kabli, rur i izolacji, co zwiększa ryzyko awarii lub pożarów.

Zjawisko to nasila się również w polskich miastach. Doniesienia z Wrocławia, Warszawy czy Krakowa wskazują, że interwencje deratyzacyjne stają się coraz częstsze, szczególnie w okolicach altan śmietnikowych i zsypów. Władze samorządowe przyznają, że problem jest trudny do opanowania i wymaga współpracy mieszkańców.

Czynniki sprzyjające rozwojowi populacji

Do wzrostu liczby szczurów przyczyniają się codzienne zaniedbania: przepełnione kontenery, resztki jedzenia wokół altan śmietnikowych, otwarte zsypy oraz dokarmianie ptaków i bezdomnych zwierząt. Wszystko to tworzy dogodne warunki do żerowania i rozmnażania się gryzoni.

Badania opublikowane w czasopiśmie Science Advances (2024) wskazują, że w większości dużych miast świata populacje szczurów wzrastają, co wiąże się z urbanizacją i ociepleniem klimatu. Łagodniejsze zimy zwiększają przeżywalność młodych osobników i wydłużają sezon rozrodczy. W efekcie, nawet krótkotrwałe zaniedbania sanitarne mogą prowadzić do gwałtownego wzrostu populacji.

Choć w przestrzeni publicznej pojawiają się szacunki o milionach szczurów w Polsce, obecnie brakuje rzetelnych danych naukowych potwierdzających konkretne liczby. Władze miast i służby sanitarne opierają się głównie na liczbie zgłoszeń oraz obserwacjach terenowych. Polskie Radio 24 podało informację, że w Polsce żyje około 19 mln. szczurów. Ponadto w takich miastach jak Wrocław, Warszawa czy Kraków szczurów może być więcej niż mieszkańców. Dla przykładu Gazeta Wrocławska podaje, że we Wrocławiu przyjmuje się od 5 do 10 szczurów na jednego mieszkańca. Gdyby tak było, to w samym tylko Wrocławiu powinno żyć od 5 milionów do 10 milionów szczurów. Krótko mówiąc, prawdą jest, że podawane dane to szacunki i trudno jest wskazać rzeczywistą skalę problemu.

Metody walki z plagą

W wielu polskich miastach deratyzacja jest obowiązkowa i prowadzona co najmniej raz w roku, najczęściej wiosną lub jesienią. Niektóre samorządy m.in. Wrocław i Poznań testują nowoczesne metody, takie jak cyfrowe mapy zgłoszeń, inteligentne pułapki oraz monitoring kanalizacji.

Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (WOAH) podkreślają, że całkowite wyeliminowanie szczurów w środowisku miejskim jest nierealne. Realnym celem jest ograniczenie ich liczby i minimalizowanie zagrożeń sanitarnych. Kluczowe znaczenie ma edukacja mieszkańców: zabezpieczanie pojemników na odpady, niedokarmianie zwierząt, uszczelnianie budynków i szybka reakcja na oznaki obecności gryzoni.

Wnioski i kierunki działań

Podsumowując, problem szczurów w miastach to zjawisko narastające i wieloaspektowe. Co więcej jest powiązany z rozwojem miast. Być może odpowiednia segregacja śmieci i ich zabezpieczanie jest w stanie zredukować problem. Natomiast przyczyny leżą zarówno w czynnikach środowiskowych, jak i w błędach w zarządzaniu przestrzenią komunalną. Po pierwsze walka z gryzoniami wymaga współpracy władz, administratorów budynków i samych mieszkańców.  Po drugie, skuteczna deratyzacja to kontrola odpadów i działania edukacyjne. Jest to kluczowe dla ograniczenia populacji szczurów i zapobiegania zagrożeniom sanitarnym.

Źródła: WOAH , polskieradio24.pl

Zobacz również: Maszyna zamiatająca Fiorentini S 150