Operator systemu kaucyjnego – podmioty, rola i obowiązki

fot. MKiŚ

Operator systemu kaucyjnego to podmiot odpowiedzialny za zbiórkę i zwrot opakowań po napojach objętych kaucją. Od 2024 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska zatwierdziło siedmiu operatorów, którzy organizują system w imieniu producentów i konsumentów. Sprawdź, jakie są ich obowiązki, status prawny oraz czym różnią się między sobą poszczególne podmioty.

Operator systemu kaucyjnego odgrywa kluczową rolę w organizacji i funkcjonowaniu polskiego systemu kaucyjnego, obejmującego butelki PET, puszki aluminiowe oraz butelki szklane zwrotne. Choć nie jest to instytucja publiczna, operator działa na podstawie decyzji ministra klimatu i podlega jego nadzorowi.

Kim jest operator systemu kaucyjnego?

Operator systemu kaucyjnego to niepubliczny podmiot, który otrzymał zezwolenie Ministra Klimatu i Środowiska na prowadzenie systemu kaucyjnego. Jest odpowiedzialny za projektowanie, wdrażanie i utrzymanie systemu zbiórki opakowań po napojach, objętych kaucją.

W praktyce operator systemu kaucyjnego:

• zarządza logistyką zbiórki i odbioru odpadów;
• prowadzi rozliczenia z producentami napojów i punktami sprzedaży;
• zapewnia zwrot kaucji konsumentom;
• dba o edukację społeczną i sprawozdawczość środowiskową.

Nie jest to instytucja centralna ani publiczna, ale podmiot komercyjny działający w interesie zbiorowym, z uprawnieniem administracyjnym do realizacji celów systemowych.

Lista operatorów zatwierdzonych przez MKiŚ

Na dzień września 2025 roku, Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydało zezwolenia następującym podmiotom:

1. ZWROTKA S.A. – decyzja z 18 marca 2024 r.
2. POLKA S.A. („Polka – Polska Kaucja”) – decyzja z 10 czerwca 2024 r.
3. OK OPERATOR KAUCYJNY S.A. – decyzja z 17 lipca 2024 r.
4. EKO‑OPERATOR S.A. – decyzja z 28 sierpnia 2024 r.
5. RESELEKT S.A. – decyzja z 23 października 2024 r.
6. KAUCJA.PL – Krajowy System Kaucyjny S.A. – decyzja z 6 czerwca 2025 r.
7. POLSKI SYSTEM KAUCYJNY S.A. (PSK) – decyzja z 6 czerwca 2025 r.

Każdy operator systemu kaucyjnego funkcjonuje nie tylko w oparciu o indywidualny model organizacyjny, lecz także o własną strukturę właścicielską. Ponadto korzysta z dedykowanych narzędzi wsparcia dla uczestników rynku, dzięki czemu może lepiej dostosować system do specyfiki swojej działalności.

Obowiązki operatora systemu kaucyjnego

Zgodnie z ustawą, każdy operator systemu kaucyjnego ma obowiązek:

• zorganizowania i utrzymania sieci punktów zbiórki (w tym odbioru z placówek handlowych),
• zarządzania obiegiem kaucji – pobieranie, przechowywanie i zwrot środków konsumentom,
• prowadzenia ewidencji i raportowania do Ministerstwa Klimatu,
• wdrażania systemów informatycznych obsługujących rejestrację przepływu opakowań,
• organizowania edukacji społecznej i promocji systemu,
• zapewnienia zgodności działań z przepisami ochrony środowiska i gospodarki odpadami.

To od sprawności i rzetelności operatorów będzie zależała efektywność całego systemu kaucyjnego w Polsce.

Operatorzy systemu kaucyjnego – profil poszczególnych podmiotów

Zwrotka S.A.

Zwrotka była pierwszym zatwierdzonym operatorem, dlatego jej rola w tworzeniu systemu ma znaczenie szczególne. Oferuje kompleksowe rozwiązania, które obejmują zarówno zbiórkę opakowań PET, jak i puszek oraz butelek szklanych. Jako operator systemu kaucyjnego koncentruje się nie tylko na automatyzacji, lecz także na transparentności i efektywności procesów. Ponadto zapewnia logistykę, prowadzi ewidencję oraz obsługuje rozliczenia finansowe, dzięki czemu system kaucyjny funkcjonuje w sposób spójny i przejrzysty.

Polka – Polska Kaucja

PolKa to operator systemu kaucyjnego o modelu non‑profit, działający w porozumieniu z branżą spożywczą i sieciami handlowymi. Oferuje systemowe wsparcie IT, automaty do zbiórki, dokumentację i szkolenia. Operator stawia na partnerstwo i transparentność – udostępnia także wyniki pilotaży.

OK Operator Kaucyjny S.A.

OK Operator Kaucyjny deklaruje gotowość operacyjną na szeroką skalę, dlatego jego działania mają istotne znaczenie dla rozwoju całego systemu. Jako operator systemu kaucyjnego nie tylko prowadzi działania edukacyjne, lecz także wspiera sklepy i wprowadzających, a dodatkowo organizuje odbiór opakowań. Co więcej, na stronie operatora można znaleźć zarówno sekcję pytań i odpowiedzi, jak i szczegółowy opis zasad działania, dzięki czemu każdy uczestnik systemu może łatwiej odnaleźć potrzebne informacje.

EKO‑OPERATOR S.A.

Ten operator systemu kaucyjnego stawia przede wszystkim na partnerską współpracę z sektorem handlowym oraz producentami, dzięki czemu buduje stabilne relacje w całym łańcuchu systemu. Firma nie tylko deklaruje pełną gotowość operacyjną, lecz także koncentruje się na integracji informatycznej i automatyzacji procesów, co zwiększa efektywność działań. Ponadto oferuje pomoc techniczną oraz zapewnia indywidualne podejście do każdego uczestnika systemu, a tym samym wspiera skuteczne wdrażanie nowych rozwiązań.

Reselekt S.A.

Reselekt to operator systemu kaucyjnego należący do Grupy Eneris, a jego działalność obejmuje wiele obszarów związanych ze zbiórką opakowań. Obsługuje systemy zbiórki i jednocześnie dostarcza automaty, a ponadto wspiera wdrażanie rozwiązań u partnerów handlowych. Co istotne, Reselekt stawia na kompleksowość – od dostarczania sprzętu, przez organizację szkoleń, aż po integrację z systemami kasowymi. Dodatkowo mocno akcentuje wsparcie dla sklepów niezależnych, dzięki czemu jego oferta jest szczególnie atrakcyjna dla mniejszych podmiotów rynkowych.

Kaucja.pl – Krajowy System Kaucyjny S.A.

Kaucja.pl to operator systemu kaucyjnego z szerokim zapleczem branżowym, dzięki czemu może skutecznie odpowiadać na potrzeby różnych uczestników rynku. Obsługuje wszystkie rodzaje opakowań objęte systemem, a dodatkowo promuje zwrot opakowań bez konieczności posiadania paragonu, co znacząco ułatwia życie konsumentom. Co więcej, operator systemu kaucyjnego Kaucja.pl skupia się na łatwości obsługi i przejrzystości całego procesu, a szczególną uwagę zwraca na jasne oznaczenie opakowań dostępnych w systemie, dzięki czemu ich identyfikacja jest prosta i intuicyjna.

Polski System Kaucyjny S.A.

PSK jest jednym z najnowszych operatorów systemu kaucyjnego, a jego start planowany jest na 1 października 2025 r., dlatego już teraz intensywnie przygotowuje się do rozpoczęcia działalności. Jako operator systemu kaucyjnego nie tylko zapowiada wdrożenie jednolitego modelu dla wszystkich typów opakowań, lecz także planuje szeroką współpracę z punktami sprzedaży detalicznej na terenie całego kraju. Co istotne, PSK kładzie nacisk na spójność i standaryzację procesów, dzięki czemu system ma być prosty w obsłudze zarówno dla konsumentów, jak i dla sprzedawców.

Znaczenie dla gmin i rynku odpadowego

Wdrożenie operatorów systemu kaucyjnego wpłynie również na gminy i firmy komunalne. W szczególności:

• zmniejszy się udział opakowań po napojach w strumieniu odpadów komunalnych,
• JST będą musiały uwzględnić system kaucyjny w planach gospodarki odpadami,
• możliwe będą przesunięcia kosztów zbiórki – z samorządów na operatorów,
• konieczna będzie współpraca na styku PSZOK‑ów, handlu i logistyki zbiórki.

Dla gmin to zarówno wyzwanie organizacyjne, jak i szansa na optymalizację systemu selektywnej zbiórki.

Operator systemu kaucyjnego

Operator systemu kaucyjnego to nowy, ale kluczowy podmiot w polskim systemie gospodarowania opakowaniami. Siedem podmiotów uzyskało formalne zezwolenia na prowadzenie krajowego systemu kaucyjnego, który obejmie butelki, puszki i szkło. Choć każdy z operatorów działa niezależnie, ich obowiązki są uregulowane ustawowo, a skuteczność systemu będzie zależeć od ich kompetencji, logistyki i współpracy z branżą. Wprowadzenie operatorów ma potencjał zmniejszenia odpadów, zwiększenia recyklingu i usprawnienia gospodarki komunalnej.

źródła:

• Ministerstwo Klimatu i Środowiska – System kaucyjny – operatorzy: gov.pl
• Zwrotka S.A. – zwrotka.com
• Polska Kaucja (PolKa S.A.) – polskakaucja.pl
• OK Operator Kaucyjny S.A. – operatorkaucyjny.pl
• EKO-OPERATOR S.A. – eko-operator.pl
• Reselekt S.A. – reselekt.pl
• Kaucja.pl – Krajowy System Kaucyjny S.A. – kaucja.pl
• Polski System Kaucyjny S.A. – polskisystemkaucyjny.pl

Chcesz wiedzieć, jakie zasady i obowiązki wprowadza system kaucyjny dla sklepów, producentów i mieszkańców? Sprawdź nasz artykuł i dowiedz się, jak przygotować się do zmian