Elektrośmieci – propozycja nowych przepisów trafiła do konsultacji
Projekt nowelizacji ustawy o elektrośmieciach został skierowany do konsultacji społecznych i dalszych uzgodnień. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaproponowało nowelizację przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, aby zmienić zasady gospodarowania odpadami elektrycznymi, elektronicznymi oraz częściami demontowanymi z pojazdów.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska skierowało do konsultacji projekt nowelizacji ustawy o elektrośmieciach, czyli o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Inicjatywa ta ma dostosować polski system zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do zaktualizowanych wymogów UE. Jednocześnie ustawodawca ma na celu uproszczenie zasad działania dla podmiotów z branży. Projekt opublikowany przez Rządowe Centrum Legislacji obejmuje zmiany dotyczące klasyfikacji „sprzętu dawnego”. Również doprecyzowuje rolę upoważnionych przedstawicieli oraz nowych zasad zagospodarowania części po demontażu pojazdów. Resort podkreśla, że regulacje mają zwiększyć efektywność zbiórki i recyklingu oraz ograniczyć obciążenia administracyjne po stronie przedsiębiorców. Konsultacje potrwają do momentu przekazania projektu do dalszych prac rządowych.
Spis treści
Co zakłada projekt nowelizacji ustawy o elektrośmieciach?
Przede wszystkim projekt wdraża do polskiego prawa przepisy Dyrektywy 2024/884/UE zmieniającej dyrektywę 2012/19/UE o zużytym sprzęcie elektronicznym. Ponadto nowe przepisy zawarte w projekcie doprecyzowują status części wymontowanych z pojazdów. Po regeneracji fabrycznej nie będą one traktowane jako odpady. Niewątpliwie to ułatwia firmom ich dalsze wykorzystanie. W końcu projekt rozwija też zasady przekazywania odpadów do recyklingu. Co ważne zakłady zajmujące się demontażem będą mogły przekazywać odpady do recyklingu bezpośrednio. Tak więc wyeliminowana zostanie konieczność angażowania pośredników.
„Sprzęt dawny” – co oznaczają daty graniczne?
W projekcie doprecyzowano, jak traktować sprzęt elektryczny i elektroniczny wprowadzony do obrotu przed określonymi datami, czyli tzw. sprzęt dawny. Chodzi o urządzenia, które pojawiły się na rynku przed wejściem w życie poszczególnych wymogów unijnych dotyczących rejestracji, oznakowania i obowiązków producenta. Dobry przykłąd stanowią panele fotowoltaiczne sprzed pierwszej regulacji sektorowej. Jest to istotne, ponieważ dla tego sprzętu nie można jednoznacznie wskazać producenta w rozumieniu aktualnych przepisów. Takie produkty stanowią więc wyzwanie dla systemu zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, ponieważ opiera się on na obowiązku finansowania zbiórki i recyklingu przez wprowadzających na rynek.
Dlatego nowelizacja wskazuje konkretne daty, od których urządzenia muszą spełniać aktualne wymagania, Co więcej, rozstrzyga, które elementy „sprzętu dawnego” podlegają innym zasadom finansowania i ewidencji, W taki sposób porządkuje także kwestię paneli PV instalowanych wiele lat temu. Do tej pory w ich przypadku istniał problem z przypisaniem odpowiedzialności producenta. Projekt ustawy ma dać gminom, PSZOK-om i firmom recyklingowym jasną podstawę prawną, jak klasyfikować i rozliczać elektroodpady sprzed wielu lat. Projekt ustawy dąży więc do eliminacji dotychczasowych niejasności przy ich przyjmowaniu.
Upoważniony przedstawiciel w ROP – o co chodzi?
Projekt rozwija także regulacje dotyczące „upoważnionego przedstawiciela” (UP) w systemach rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). To podmiot mający siedzibę w Polsce, który w imieniu zagranicznego producenta wykonuje obowiązki wynikające z przepisów o sprzęcie, pojazdach, bateriach, opakowaniach itp. Do tej pory brakowało jednolitych zasad dla rejestracji upoważnionych przedstawicieli i ich odpowiedzialności. Również niejasne były obowiązki dokumentacyjne, a także relacje między producentem a przedstawicielem.
Poddana obecnie pod konsultacje nowelizacja precyzuje, że zagraniczny producent musi wyznaczyć UP, jeśli samodzielnie sprzedaje sprzęt do Polski. Ponadto określa szczegółowo zakres odpowiedzialności takiego podmiotu (np. raportowanie, opłaty, zawieranie umów z organizacją odzysku), Niewątpliwie ujednolica także zasady dla różnych strumieni ROP – sprzętu, pojazdów, opakowań. W efekcie nowych przepisów system ma stać się bardziej przejrzysty. Również organy nadzoru – GIOŚ i marszałkowie województw – otrzymują większą możliwość kontroli przedsiębiorców, którzy do tej pory mogli pozostawać poza rejestrem.
Znaczenie dla gospodarki komunalnej i branży odpadowej
Projekt nowelizacji ustawy o elektrośmieciach może zwiększyć efektywność zbiórki i przetwarzania elektroodpadów, dzięki czemu systemy zarządzania odpadami w gminach i firmach komunalnych staną się bardziej przewidywalne. Jednocześnie ułatwienia dla firm świadczących usługi recyklingu i regeneracji powinny obniżyć koszty operacyjne i ograniczyć biurokrację. Ponadto regulacje mogą wspierać idee gospodarki o obiegu zamkniętym, co ma wymiar zarówno środowiskowy, jak i ekonomiczny.
Projekt nowelizacji ustawy o elektrośmieciach – co dalej?
Projekt nosi sygnaturę UC97; jego przyjęcie przez rząd planowano na II / III kwartał 2025 r. Obecnie trwa etap konsultacji społecznych i uzgodnień — zainteresowane strony (samorządy, firmy odpadowe, organizacje ekologiczne) mogą zgłaszać uwagi.
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska
FAQ: Elektrośmieci – propozycja nowych przepisów trafiła do konsultacji
Co przewiduje nowelizacja ustawy o elektrośmieciach?
Nowelizacja ma na celu dostosowanie polskiego systemu gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym do wymogów UE oraz uproszczenie zasad działania dla podmiotów z branży. Zawiera zmiany dotyczące klasyfikacji „sprzętu dawnego” oraz rolę upoważnionych przedstawicieli w zagospodarowaniu części po demontażu pojazdów.
Jakie zmiany dotyczą sprzętu dawnym w projekcie?
Projekt precyzuje, jak traktować sprzęt wprowadzony do obrotu przed określonymi datami, w tym panele fotowoltaiczne sprzed pierwszej regulacji sektorowej. Określa daty, od których urządzenia muszą spełniać aktualne wymagania, co ma na celu porządkowanie kwestii odpowiedzialności producenta oraz systemu zbiórki i recyklingu sprzętu.
Co to jest upoważniony przedstawiciel w systemie ROP?
Upoważniony przedstawiciel to podmiot, który w imieniu zagranicznego producenta wykonuje obowiązki związane z przepisami o sprzęcie, pojazdach, bateriach itd. Nowelizacja precyzuje wymagania dla rejestracji takich przedstawicieli oraz ich odpowiedzialności, co ujednolica zasady między różnymi strumieniami ROP.
Jakie korzyści niesie nowelizacja dla gmin i firm komunalnych?
Nowelizacja ma zwiększyć efektywność zbiórki i przetwarzania elektroodpadów, co uczyni systemy zarządzania odpadami bardziej przewidywalnymi. Ułatwienia dla firm recyklingowych powinny zmniejszyć koszty operacyjne i ograniczyć biurokrację, wspierając przy tym ideę gospodarki o obiegu zamkniętym.
Jakie są kolejne kroki po konsultacjach społecznych dotyczących projektu?
Projekt jest obecnie w etapie konsultacji społecznych, co pozwala zainteresowanym stronom zgłaszać uwagi. Planowane przyjęcie przez rząd nastąpi w II/III kwartale 2025 roku.
