Zielone prace w pasach drogowych i na poboczach
Zielone prace w pasach drogowych i na poboczach to temat, który powinien zainteresować każdego wykonawcę usług komunalnych. Koszenie, przycinanie i oczyszczanie terenów zieleni wzdłuż dróg komunikacyjnych wiąże się z wysokim ryzykiem. Odpowiedzialność za wypadki ponosi nie tylko pracownik, ale i pracodawca.
Prace pielęgnacyjne przy drogach to zadania wymagające precyzji, doświadczenia i znajomości przepisów. Utrzymanie zieleni w pasach drogowych wiąże się z obowiązkiem zapewnienia bezpieczeństwa zarówno pracownikom, jak i uczestnikom ruchu. Nieprawidłowości w dokumentacji czy brak oznakowania mogą skutkować poważnymi konsekwencjami – od grzywien po odpowiedzialność karną.
Spis treści
Zielone prace w pasach drogowych
Prace w pasie drogowym to działania szczególne – reguluje je Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729). Konieczne jest oznakowanie miejsca pracy, wygrodzenie strefy działania sprzętu i stosowanie kamizelek ostrzegawczych. Projekt organizacji ruchu zatwierdzony przez zarządcę drogi to dokument obowiązkowy.
Obowiązek wyznaczenia nadzoru i prowadzenia dziennika robót spoczywa na wykonawcy. Brak tych elementów to podstawa do sankcji PIP i Policji. W razie kolizji lub potrącenia – kluczowe będą zapisy z dokumentacji robót. Odpowiedzialność ponosi także zleceniodawca, jeśli nie dopilnował formalności. Prace zieleniarskie w pasach drogowych muszą być traktowane jak roboty budowlane.
Bezpieczna organizacja robót na pierwszym miejscu
Artykuły 207 oraz 237⁶ i 237⁷ Kodeksu pracy jasno określają obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Przede wszystkim, zgodnie z art. 207, to właśnie pracodawca odpowiada za stan BHP w zakładzie pracy. Musi zatem organizować pracę w sposób bezpieczny, egzekwować przestrzeganie przepisów oraz niezwłocznie reagować na potrzeby związane z ochroną zdrowia pracowników.
Ponadto, artykuły 237⁶ i 237⁷ nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego. Co istotne, wyposażenie to powinno być nieodpłatne i zgodne z obowiązującymi normami. Właśnie dlatego każdy wykonawca musi uwzględniać te przepisy przy organizacji prac w pasach drogowych.
Choć zielone prace w pasach drogowych najczęściej wykonują firmy komunalne, zdarzają się sytuacje wyjątkowe – jak usuwanie powalonych drzew przez straż po burzy – które również wymagają zachowania zasad BHP i odpowiedniego zabezpieczenia terenu.
Każdy pracodawca musi zapewnić środki ochrony indywidualnej, przeprowadzić instruktaż stanowiskowy oraz zorganizować stały nadzór nad pracownikami. Dodatkowo, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), ma obowiązek oznaczyć strefy niebezpieczne (§6) i wyposażyć personel w odpowiedni sprzęt ochronny.
W związku z tym pracownicy powinni nosić okulary, rękawice, hełmy i słuchawki zabezpieczające słuch. Co więcej, muszą znać procedury ewakuacji oraz zasady użycia sprzętu ratunkowego. Każde stanowisko pracy wymaga wcześniejszej oceny ryzyka zawodowego. Nawet prace sezonowe i tymczasowe nie zwalniają z przestrzegania przepisów BHP. W przeciwnym razie zaniedbania mogą prowadzić do zarzutów karnych lub roszczeń cywilnych.
Prace w pasie drogowym wymagają zgłoszeń i dokumentacji
Każdy wykonawca, który planuje zajęcie pasa drogowego, musi zgłosić ten zamiar do zarządcy drogi – tak wynika z Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U.2025.889). Do zgłoszenia powinien dołączyć projekt organizacji ruchu, ponieważ jego zatwierdzenie stanowi warunek legalnego rozpoczęcia prac. Bez tej akceptacji nie wolno przystępować do robót.
Co więcej, zarządca ma prawo wstrzymać prace prowadzone bez wymaganych zezwoleń oraz nałożyć grzywnę na wykonawcę. Szczegółowe zasady organizacji robót w pasach drogowych określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 23 września 2003 r. (Dz.U. 2003 nr 177 poz. 1729), które precyzuje m.in. sposób zarządzania ruchem i prowadzenia nadzoru. Dlatego każda jednostka odpowiedzialna za utrzymanie zieleni musi znać te regulacje i stosować je w praktyce.
PIP, Policja i Inspektorat Transportu Drogowego badają, czy dokumentacja była prowadzona prawidłowo. Brak dziennika robót, ewidencji czasu pracy lub instruktażu stanowiskowego to poważne uchybienie. Firma wykonująca prace musi też posiadać aktualne OC zawodowe. W razie szkody ubezpieczyciel analizuje każdy element formalny. Właściwa dokumentacja to również zabezpieczenie dla kierownika jednostki.
Konsekwencje naruszeń i wypadków
W przypadku wypadku z udziałem osoby trzeciej, odpowiedzialność ponosi zarówno pracownik, jak i przełożony. Art. 220 Kodeksu karnego wskazuje, że nieprzestrzeganie zasad BHP może skutkować karą pozbawienia wolności do 3 lat. Ubezpieczyciel, zgodnie z art. 826 §1 Kodeksu cywilnego, może odmówić wypłaty odszkodowania przy rażącym niedbalstwie. Brak szkoleń, oznakowania lub dokumentacji technicznej jest często przyczyną decyzji odmownych.
PIP może wstrzymać roboty, nałożyć grzywny lub złożyć zawiadomienie do prokuratury. Zleceniodawca, który nie nadzoruje wykonania zgodnie z przepisami, również ponosi odpowiedzialność. Procedury muszą być przestrzegane nie tylko na etapie odbioru, ale w trakcie każdego dnia pracy. Bezpieczeństwo w pasie drogowym wymaga dyscypliny i planowania.
Zielone prace zgodne z prawem
Zielone prace w pasach drogowych i na poboczach należą do zadań o podwyższonym ryzyku. Pracodawca musi je organizować zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, Ustawy o drogach publicznych oraz zasadami BHP. Każdy etap robót wymaga odpowiedniej dokumentacji – w tym projektu organizacji ruchu, instruktażu stanowiskowego, dziennika robót oraz ewidencji używanego sprzętu.
Dodatkowo, każde zaniedbanie może prowadzić do poważnych konsekwencji. Art. 220 Kodeksu karnego przewiduje odpowiedzialność karną za naruszenia przepisów BHP, natomiast art. 826 Kodeksu cywilnego pozwala ubezpieczycielowi odmówić wypłaty odszkodowania w przypadku rażących uchybień. Co istotne, odpowiedzialność ponosi również zleceniodawca, jeśli nie dopilnuje obowiązków formalnych.
W sezonie letnim inspektorzy PIP znacznie częściej kontrolują prowadzenie takich robót. Brak zabezpieczeń, przeszkolenia pracowników czy odpowiedniego oznakowania to najczęstsze uchybienia. Dlatego każda jednostka komunalna powinna traktować prace w pasach drogowych jako działania wymagające wzmożonej ostrożności. Tylko prewencja oraz rzetelnie prowadzona dokumentacja mogą zapewnić bezpieczeństwo i zgodność z prawem. Zielone prace nie są dowolnością – stanowią obowiązek, który należy realizować zgodnie z przepisami.
Często zadawane pytania (FAQ): Zielone prace w pasach drogowych i na poboczach
Jakie przepisy regulują zielone prace w pasach drogowych?
Zielone prace w pasach drogowych regulują przepisy zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury oraz Ustawie o drogach publicznych. Obowiązkowe jest oznakowanie miejsca pracy oraz zabezpieczenie terenu.
Czy wykonawca musi mieć pozwolenie na prace w pasie drogowym?
Tak, każdy wykonawca musi zgłosić zamiar zajęcia pasa drogowego do zarządcy drogi i dołączyć projekt organizacji ruchu, który musi zostać zatwierdzony przed rozpoczęciem prac.
Jakie są obowiazki pracodawcy dotyczące BHP podczas zielonych prac?
Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia środków ochrony indywidualnej, przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego oraz ciągłego nadzoru nad pracownikami w trakcie robót zieleniarskich.
Co grozi za brak prawidłowej dokumentacji przy pracach zieleniarskich?
Brak wymaganej dokumentacji może skutkować grzywnami, wstrzymaniem prac przez PIP, a w przypadku wypadków także odpowiedzialnością karną dla kierownika jednostki i wykonawcy.
Jakie środki ochrony powinien mieć pracownik wykonujący zielone prace?
Pracownik powinien mieć okulary, rękawice, hełm oraz słuchawki ochronne. Dodatkowo musi znać procedury ewakuacji i zasady użycia sprzętu ratunkowego.
