Jak prawidłowo dobrać osprzęt do ciągnika komunalnego?

fot. LS Tractor Polska

Osprzęt do ciągników komunalnych decyduje o tym, jak efektywnie jednostki samorządu terytorialnego i przedsiębiorstwa komunalne realizują swoje zadania w terenie. Właściwe dopasowanie narzędzi towarzyszących do ciągnika pozwala optymalnie wykorzystywać potencjał wszystkich posiadanych maszyn. Dlatego nasz poradnik omawia najważniejsze zasady doboru implementów, aby uzyskać jak największą wydajność zestawów roboczych.

Podstawową zaletą ciągnika komunalnego jest uniwersalność. Z pomocą odpowiednich maszyn towarzyszących traktor jest zdolny do realizacji całorocznego utrzymania infrastruktury drogowej oraz terenów zielonych. Jednostki samorządu terytorialnego, firmy komunalne i inni inwestorzy chcą zoptymalizować koszt zakupu i utrzymania parku maszynowego. Dlatego zamiast samojezdnych zamiatarek, pługów śnieżnych i kosiarek często wybierają ciągnik i zestaw implementów. W praktyce jednak zbudowanie optymalnego zestawu roboczego wymaga analizują parametrów technicznych traktora oraz wymagań poszczególnych maszyn towarzyszących. W naszym tekście podpowiadamy, na co zwrócić uwagę.

Moc silnika i specyfikacja WOM

Na wstępie trzeba sobie jasno powiedzieć, że ciągnik komunalny pełni jedynie rolę nośnika implementów. Niewątpliwie to maszyny towarzyszące odpowiadają za efektywną realizuję poszczególne zadań na osiedlach, w gminach i powiatach – np. odśnieżania, koszenia trawy, czy zamiatania. W praktyce dobrze dobrane zestaw roboczy umożliwia wykonywanie prac zimowych, letnich i transportowych za pomocą jednej „jednostki centralnej”, czyli ciągnika kompaktowego.

Jednak praktycy podkreślają, że skuteczność pracy takiego zestawu zależy od prawidłowego dopasowania parametrów ciągnika do charakterystyki narzędzia. Należy więc zwrócić uwagę na szereg elementów specyfikacji techniczej traktora, z których pierwszy stanowi moc jego silnika. To właśnie moc jednostki napędowej określa, czy ciągnik poradzi sobie z obciążeniem generowanym przez maszyny towarzyszące. Implementy napędzane mechanicznie  często wymagają odpowiedniej mocy przekazywanej na wałek odbioru mocy (WOM) ciągnika. Warto przy tym pamiętać, że w moc docierająca na WOM może być nawet o 20% nisza niż moc silnika.

Kolejny aspekt wymagający analizy to specyfika samego WOM zainstalowanego w traktorze – jego prędkość oraz liczba wypustów. Najczęściej spotykane prędkości WOM to 540 obr/min. (wariant 540E to przełożenie, przy którym wymagane obroty wałka osiągane są przy mniejszej prędkości obrotowej silnika w ciągniku. Inną dość popularną prędkością jest 1000 obr./min. Oczywiście, aby ciągnik prawidłowo współpracował z narzędziem,  wymagania implementu muszą zgadzać się z prędkością WOM oferowaną przez ciągnik. Równie ważna jest zgodność liczby wypustów wałka i flanszy implementu, ponieważ różne standardy mogą uniemożliwić podłączenie osprzętu towarzyszącego.

Udźwig TUZ i parametry hydrauliczne

Drugim kluczowym obszarem jest udźwig tylnego lub przedniego trzypunktowego układu zawieszenia (TUZ). Musi on być wystarczający, aby poradzić sobie z implementem o danej masie. Co więcej, każdy TUZ reprezentuje daną kategorię, która określa m.in. średnicę sprzęgów oraz rozstaw cięgien. Większość ciągników kompaktowych posiada TUZ kategorii I, więc implementy muszą być do niej dostosowane. Parametry układu hydraulicznego to kolejna kwestia wymagająca gruntownego porównania. Znaczenie ma liczba wyjść hydraulicznych oferowanych przez ciągnik i wymaganych przez urządzenie towarzyszące. Ponadto ważny jest rodzaj tych sekcji hydraulicznych  (jednostronnego lub dwustronnego działania lub ze stałym przepływem). Ostatni parametr to wydajność pompy hydraulicznej, czyli ilość litrów oleju podawana w ciągu minuty na wyjścia hydrauliczne. Co ważne, rozbudowane narzędzia zasilane hydraulicznie mogą potrzebować wysokiego przepływu oleju. W praktyce to właśnie hydraulika decyduje o płynności pracy na przykłąd łaadowacza czołowego.

Osprzęt zimowy – pługi, posypywarki i wymagania techniczne

Osprzęt zimowy wymaga mocnego przedniego TUZ oraz kompatybilności hydrauliki ciągnika z siłownikami maszyny towarzyszącej. Pługi proste, łamane i wirnikowe często muszą wytrzymywać duże obciążenia. Dlatego wymagają stabilnego mocowania i niezawodnych zabezpieczeń sprężynowych. Wielu producentów oferuje hydrauliczne sterowanie ustawieniem lemiesza, dlatego istotna jest dostępność wyjść hydraulicznych z przodu ciągnika. Z kolei posypywarki zwykle wykorzystują napęd WOM, a więc ważne stają się parametry tego elementu ciągnika. Specyfikacje posypywarek często wymagają standardowej prędkości 540 obr./min, ale zawsze warto to sprawdzić. Jeżeli chodzi o ten rodzaj maszyny towarzyszącej, nabywcy zwracają też uwagę na pojemność zbiornika na  czynnik zmniejszający śliskość nawierzchni oraz możliwość regulacji prędkości wysypu.

Osprzęt do ciągników komunalnych – zamiatarki do pielęgnacji terenów miejskich

Utrzymanie chodników, ścieżek rowerowych i placów wymaga zastosowania zamiatarek ze szczotkami walcowymi i szczotkami bocznymi. Implementy te często korzystają jednocześnie z WOM oraz hydrauliki, ponieważ WOM napędza główną szczotkę walcową, a hydraulika odpowiada za napęd szczotki bocznej oraz ustawianie jej położenia. Wymagania te powodują, że wybierając zamiatarkę należy szczegółowo porównać nie tylko specyfikację WOM ciągnika, ale także wydajność jego pompy hydraulicznej i typ sekcji hydraulicznych. Wszystko po to, aby uzyskać wysoką skuteczność doczyszczania. Dlatego osoby zajmujące się techniką komunalną podkreślają, że dobór zamiatarek powinien wynikać z realnych parametrów ciągnika, a nie jedynie z deklarowanej szerokości roboczej.

Ładowacze czołowe – wielofunkcyjne narzędzia o wielu zastosowaniach

Ładowacz czołowy umożliwia m.in. transport materiałów, prace porządkowe oraz roboty ziemne, a tym samym znacząco zwiększa funkcjonalność ciągnika komunalnego wykorzystywanego przez gminy, powiaty czy przedsiębiorstwa komunalne. Udźwig ładowacza i jego masa muszą mieścić się w limitach ustalonych przez producenta ciągnika. To nie wszystko. Jakub Czerwiak, Manager ds. Szkoleń Produktowych marki Kubota w Polsce zwraca uwagę na konieczność prawidłowego doboru ramienia ładowacza oraz poprawnego dociążenia ciągnika podczas pracy z turem: klienci bardzo czesto błędnie dociążają ciągnik napełniając tylne koła płynem lub montując obciążniki na felgach tylnej osi. Taka forma dociążenia co prawda poprawia stabilność podczas pracy z wysięgnikiem, ale w żaden sposób nie odciąża przedniej osi. Prawidłowo należy powiesić obciążnik na tylnym TUZ. Pozwala to zarówno zachować sterowność ciągnika i stabilność podczas pracy, jak i chronić przednią oś przed przeciążeniem. Jakub Czerwiak dodaje też, że w jego opinii masa prawidłowego obciążnika zawieszonego na tylnym TUZ podczas pracy z ładowaczem powinienna stanowić około 20 procent masy wlasnej ciągnika.

Również wydajność hydrauliki jest istotna przy pracy z ładowaczem. Ten parametr odpowiada za prędkość i płynność sterowania ramieniem ładowacza oraz łyżki lub innego narzędzia zainstalowanego na nim. Obecność w specyfikacji ładowacza szybkosprzęgu przyśpiesza wymianę akcesoriów –  np. łyżki, chwytaka lub wideł do palet. Dzięki temu jedna maszyna realizuje wiele prac i można ją szybko przezbroić do kolejnego zadania. To obniża koszty utrzymania floty i zwiększa rentowność przedsiębiorstw komunalnych.

Osprzęt do ciągników komunalnych – podsumowanie

Dobór osprzętu do ciągnika komunalnego to inwestycja, która wpływa na efektywność, wszechstronność i koszty operacyjne posiadanego parku maszynowego. Kluczowym jest potwierdzenie zgodności specyfikacji posiadanego traktora i wymagań narzędzi towarzyszących. Główne kryteria wymagające analizy to moc ciągnika, udźwig TUZ, wydajność układu hydraulicznego oraz specyfikacja WOM. Z pomocą odpowiednio dobranych narzędzi — takich jak pługi śnieżne, zamiatarki, kosiarki, ładowacze czołowe — jeden ciągnik komunalny może pełnić wiele funkcji przez cały rok, co zwiększa jego użyteczność dla samorządów. Maszyn towarzyszących do ciągników można szukać u takich producentów jak Matev czy polski Samasz albo Pronar.  Przeczytaj także nasz przegląd rynku ciągników komunalnych i poznaj ich zastosowania.

Źródło materiały własne