22,5 mld zł na schrony, drogi i mosty z FBiO. Jakie warunki dla samorządów i firm?

Już niedługo może zacząć działać Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności. Będzie on dysponować aż 22,5 mld zł. Z nich ma udzielać pożyczek m.in. na budowę schronów i dróg czy mostów, ale też na nowoczesny przemysł. Jakie będą warunki wsparcia? Czy pożyczki będą umarzane?

Rozpoczęły się pracę nad ustawą o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności

21 listopada 2025 roku w Sejmie rozpoczęły się prace nad projektem ustawy o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO). Z tego Funduszu będą wspierane inwestycje w infrastrukturę ochrony ludności, w tym schrony. Część środków będzie przeznaczona również na infrastrukturę podwójnego zastosowania.

Dodatkowo połowa środków ma trafić do samorządów, o czym pisaliśmy już wcześniej w tym artykule: 20 mld zł na Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności. Połowa środków trafi do samorządów.

Jakim budżetem będzie dysponował Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności?

Pieniądze na FBiO zostały wydzielone z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Na wzmocnienie bezpieczeństwa, obronności kraju i zwiększenia odporności na sytuacje kryzysowe przeznaczono łącznie ok. 22,5 mld zł (5,3 mld euro).

– Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności powstaje, aby Polska była bardziej odporna i lepiej broniła się przed wrogami, którzy są w Moskwie. Prawie co dziesiąta złotówka z KPO idzie na ten fundusz. Jako jedyni w Unii Europejskiej dokonaliśmy takiej innowacyjnej zmiany z KPO. Środki z FBiO przeznaczymy na ochronę ludności i inwestycje samorządowe na ochronę ludności, wkłady kapitałowe do polskich firm na polskie innowacyjne technologie zbrojeniowe, ochronę infrastruktury krytycznej, np. na zakup systemu monitorowania dronowego lub neutralizacji wrogich dronów – podkreśla Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej.

FBiO udzieli preferencyjnych pożyczek, dla samorządów nieoprocentowanych

Rząd chce powołać Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności na podstawie ustawy, a nie tylko jako spółkę nadzorowaną przez Bank Gospodarstwa Krajowego, ponieważ FBiO ma działać także po 2026 roku.

– Chodzi nam o to, żeby fundusz działał jak najdłużej, jak to jest możliwe. Dlatego właśnie konieczne jest opracowanie odrębnej ustawy – przekonuje Jan Szyszko, wiceminister funduszy i polityki regionalnej.

Warto dodać, że wsparcie z Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności będzie w postać pożyczek. Jednak ich warunki mają być bardzo korzystne. Resort funduszy planuje, że pożyczki będą rozłożone na wiele lat. Dodatkowo będą one nieoprocentowane (dla samorządów) lub w wysokości 0,5 proc. (dla spółek komunalnych).

Natomiast pożyczki dla firm będą oferowane po jak najbardziej preferencyjnych warunkach, które są dopuszczane przez przepisy o pomocy publicznej dla firm.

Na jakie inwestycje będzie można uzyskać wsparcie z FBiO?

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wskazuje, że pieniądze z Funduszu będą przeznaczone na projekty związane z obronnością i ochroną ludności. Rząd zakłada, że dzięki tym środkom przybędzie również nowych miejsc pracy w firmach działających na rzecz obronności i bezpieczeństwa.

Ponad 9,5 mld zł z FBiO na budowę m.in. schronów

Projekt ustawy o FBiO zakłada udzielanie pożyczek w czterech różnych priorytetach. Pierwszych z nich to rozwój budynków ochronnych oraz infrastruktury ochrony ludności – w tym komponencie będzie ponad 9,5 mld zł. W ramach tego priorytetu będzie można otrzymać pożyczkę na budowę schronów, miejsc schronienia, studni, ujęć wody i lokalnych studni.

Ministerstwo podaje, że z pożyczek FBiO burmistrz lub wójt gminy będzie mógł uzyskać pieniądze chociażby na budowę lub modernizację schronu w budynku starej szkoły. Będzie można sfinansować też budowę lub modernizację infrastruktury telekomunikacyjnej związaną z zarządzaniem kryzysowym. Jak ważny to aspekt, dobitnie pokazały wydarzenia podczas powodzi w 2024 roku.

Wsparcie z FBiO dla infrastruktury podwójnego zastosowania (dual-use)

Drugi priorytet to budowa i modernizacja infrastruktury podwójnego zastosowania (dual-use) – budżet na ten cel to ok. 6,26 mld zł. Z tych środków będzie można wspierać inwestycje w budowę, modernizację dróg, mostów i tuneli należących do samorządów oraz infrastrukturę kolejową. Podwójne zastosowanie tej infrastruktury oznacza możliwość wykorzystania ich do tradycyjnych celów transportowych, ale również do transportu wojskowego lub związanego z obroną cywilną.

– W Europie Środkowej i Wschodniej ponad 160 mostów oraz 42% dróg lokalnych nie spełnia wymogów dotyczących transportu wojskowego. To są dane NATO-wskie. Powinniśmy zadbać o to, aby kwestie zarówno wojskowe, jak i cywilne się ze sobą zgrywały – uważa Piotr Paweł Strach, poseł Polski 2050.

Na inwestycje w cyberbezpieczeństwo w FBiO będzie niemal 2,5 mld zł

Kolejny priorytet Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności to będą inwestycje w cyberbezpieczeństwo. Na ten cel rząd zamierza przeznaczyć ok. 2,46 mld zł z FBiO. W ramach tego priorytetu będą wspierane inwestycje zwiększające poziom bezpieczeństwa i niezawodności infrastruktury cyfrowej, gromadzącej dane. Na wsparcie mogą liczyć również projekty wspierające zarządzanie m.in. mieniem komunalnym i infrastrukturą krytyczną, w tym:

• ujęcia wody,
• instalacje kanalizacyjne,
• komunikacja publiczna,
• sieci energetyczne,
• infrastruktura paliwowa.

Nowoczesny przemysł wspierany przez FBiO

Czwartym priorytetem w ramach Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności będzie nowoczesny przemysł. Na wsparcie inwestycji w tym zakresie zarezerwowano ok. 4 mld zł. Z tych środków polskie przedsiębiorstwa będą mogły uzyskać pożyczkę m.in. na:

• budowę i modernizację infrastruktury,
• zakup oprogramowania oraz usług IT;
• zakup maszyn i urządzeń przydatnych w sytuacjach kryzysowych;
• zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia działalności, w szczególności w badaniach przemysłowych i pracach rozwojowych.

Resort polityki regionalnej podkreśla, że powinno to przełożyć się na zwiększenie produkcji w polskim sektorze zbrojeniowym i stworzenie nowych miejsc pracy w regionach.

Kto będzie mógł skorzystać z Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności?

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wskazuje, że ze środków FBiO będą mogły korzystać zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak i przedsiębiorstwa.

Około połowa środków z Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności będzie przeznaczona dla samorządów, a druga połowa dla firm. O wsparcie będą mogły ubiegać się zarówno przedsiębiorstwa z udziałem Skarbu Państwa, jak i prywatne.

Czy pożyczki z FBiO dla samorządów będą umarzane?

Wiceminister funduszy i polityki regionalnej podkreśla, że rząd zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne mogą być te inwestycje dla samorządów. Dlatego w ramach Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności może zostać wprowadzone umarzanie pożyczek.

– Chodzi o przekształcanie pożyczek w granty i w ten sposób maksymalizację korzyści, zwłaszcza dla mniejszych samorządów, w których budowa schronów może być po prostu ogromnym przedsięwzięciem, mogącym przerastać ich możliwości finansowe nawet przy zeroprocentowych pożyczkach. Stąd to zabieganie przez rząd o to, by umarzalność była skierowana właśnie do samorządów – podkreśla Jan Szyszko.

Jakie są opinie o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności?

Podczas debaty w Sejmie posłowie koalicji rządzącej wskazywali, że ustawa o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności to znakomity pomysł, który pomoże w zwiększeniu zdolności obronnych Polski.

– To jest bardzo dobry projekt, bardzo dobra ustawa. Skorzystają na tym również lokalni przedsiębiorcy, którzy będą mogli przystępować do realizacji tych zadań – przekonuje Anna Wojciechowska, posłanka Koalicji Obywatelskiej.

Jakie są obawy związane z FBiO?

Z kolei parlamentarzyści opozycji nie negowali samego Funduszu, ale wskazywali na niektóre aspekty, które według nich są do poprawienia.

Poseł Sebastian Łukaszewicz, Prawo i Sprawiedliwość zwracał uwagę na m.in. na to, że rząd, a więc politycy, będą mieli wpływ na działanie Funduszu.

– Inwestycje w bezpieczeństwo – tak, pożyczkowy wehikuł pod polityczną kontrolą – nie. Ten projekt w tej formie bardziej buduje dług i zależności niż odporność – wskazuje poseł Łukaszewicz. Zapowiedział jednocześnie, że PiS chce kontynuować pracę nad ustawą, ale będzie zgłaszać do niej poprawki.

Natomiast Jarosław Sachajko (koło Republikanie) apelował, aby wprowadzić zasadę, iż w projektach dotyczących bezpieczeństwa i odporności państwa obowiązuje pierwszeństwo krajowych producentów i dostawców.

– Ten projekt stwarza szansę, żeby pieniądze na bezpieczeństwo były wydawane w polskiej gospodarce, a nie wyciekały za granicę. Żeby wzmacniały polskie firmy, polskich inżynierów, polskie technologie, a nie niemieckie i francuskie. Obawiam się, że pożyczkę z KPO będą spłacali Polacy, a produkcja, komponenty mogą być produkowane np. w Niemczech – argumentuje Jarosław Sachajko.

Kiedy może ruszyć Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności?

Jan Szyszko wskazuje, że pierwsze projekty mogą dostać wsparcie z FBiO już w połowie 2026 roku. Ale to zależy od tempa prac nad ustawą w parlamencie oraz od decyzji prezydenta Karola Nawrockiego o ewentualnym jej zawetowaniu.

To także Cię zainteresuje: Biogazownie komunalne i rolnicze czeka rewolucja. Rząd już szykuje zmiany.

Źródła: sejm.gov.pl, www.gov.pl/web/fundusze-regiony, munipro.pl