Koszt systemu kaucyjnego w Polsce

fot. Adobe Stock Lumos sp

Koszt systemu kaucyjnego w Polsce budzi szeroką debatę, ponieważ wiąże się z ogromnymi nakładami finansowymi i organizacyjnymi. Szacunki opublikowane przez Deloitte, EKO-PAK oraz Ministerstwo Środowiska wskazują, że wydatki w najbliższych latach będą bardzo wysokie. Dlatego konieczne jest dokładne przeanalizowanie ich wpływu na gospodarkę i rynek. Według dostępnych prognoz koszt systemu kaucyjnego może sięgnąć nawet 44 miliardów złotych w ciągu dekady. To pokazuje, że jest to jedna z największych reform w obszarze gospodarki odpadami w Polsce.

Tymczasem dla samorządów, handlu i producentów napojów temat ten ma znaczenie strategiczne, gdyż system obejmie kluczowe segmenty rynku opakowań. Dlatego od 1 października 2025 roku wprowadzony zostanie mechanizm kaucyjny, który obejmie butelki plastikowe, opakowania szklane oraz puszki aluminiowe. Co więcej, nowe regulacje mają nie tylko ograniczyć ilość odpadów, lecz także wesprzeć gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Szacunki z raportu Deloitte o kosztach systemu kaucyjnego 2025–2034

Zgodnie z raportem „System kaucyjny w Polsce – koszty, perspektywy, szanse” przygotowanym przez Deloitte i zaktualizowanym we wrześniu 2025 r., w perspektywie lat 2025–2034 przewiduje się, że:

• koszty inwestycyjne systemu kaucyjnego wyniosą około 11,5 mld zł,
• koszty operacyjne – około 32,4 mld zł.

Łącznie daje to ponad 40 mld zł wydatków w ciągu dekady. Deloitte wskazuje, że choć są to znaczące nakłady, część zostanie zrównoważona przychodami z nieodebranych kaucji oraz ze sprzedaży surowców wtórnych.

Historyczne szacunki rządowe

Wcześniejsze dane przedstawione przez wiceministra środowiska Sławomira Mazurka w 2018 r. pokazywały, że w zależności od wariantu:

• system automatyczny miał kosztować 24 mld zł przez 5 lat (wymagał zakupu ok. 118 tys. automatów),
• system mieszany (automaty + ręczna zbiórka) – 19 mld zł w 5 lat.

Równocześnie wskazano, że rynek zagospodarowania odpadów opakowaniowych w Polsce był wówczas wart zaledwie około 70 mln zł rocznie. Jednak planowane wysokie koszty wdrożenia systemu „nie równoważą potencjalnych korzyści dla gospodarki odpadami”. Dlatego podkreślono konieczność szczegółowej analizy, a jednocześnie zaznaczono, że nowe rozwiązania mogą wymagać dodatkowych działań wspierających.

Szacunki EKO-PAK dotyczące kosztów systemu kaucyjnego

Związek Pracodawców EKO-PAK podkreślał znaczenie rzetelnych analiz w dyskusji o systemie kaucyjnym. Organizacja odwoływała się do opracowania przygotowanego na zlecenie Ministerstwa Środowiska. Z analizy wynikało, że koszt wprowadzenia systemu w Polsce w ciągu pięciu lat może wynieść od 19 do 24 miliardów złotych. Wariant w pełni automatyczny, oparty na recyklomatach w sklepach, oszacowano na około 24 miliardy złotych. Natomiast wariant mieszany – łączący automatyczną zbiórkę w dużych punktach handlowych z możliwością zwrotu w mniejszych sklepach – na około 19 miliardów złotych. EKO-PAK przypominał też, że podobne systemy działają w 10 państwach europejskich. Obejmują one głównie butelki PET, puszki aluminiowe i butelki szklane.

Podsumowanie

Koszt systemu kaucyjnego w Polsce do 2035 roku może wynieść od 28,9 do 43,9 mld zł, w zależności od efektywności zbiórki oraz skali wdrożenia. Jednocześnie system przyniesie przychody szacowane na 10–15 mld zł, które mogą dzięki temu złagodzić wpływ finansowy na branżę i konsumentów. Kluczowe będzie zatem odpowiednie dostosowanie infrastruktury, modeli logistycznych oraz zaangażowanie handlu detalicznego. Co więcej, warto monitorować efekty środowiskowe i ekonomiczne już od pierwszych lat działania systemu, aby w razie potrzeby wprowadzać korekty.

źródła:

• Deloitte Polska. (2025). System kaucyjny w Polsce – koszty, perspektywy, szanse (aktualizacja wrzesień 2025).
• Ministerstwo Środowiska. (2018). Wiceminister Sławomir Mazurek o perspektywie wprowadzenia systemu kaucyjnego.
• EKO-PAK. (2018). Analiza możliwości wprowadzenia systemu kaucyjnego dla opakowań.

Nowe zasady segregacji odpadów! Gminy wprowadzają zmiany, a pojemniki muszą kupić sami właściciele posesji. Sprawdź szczegóły