Rozwój sieci kanalizacyjnej w miastach

30.09.2025, Jeremi Szczepanowski

fot. Adobe Stock: mariusz szczygieł

Rozwój sieci kanalizacyjnej w Polsce to inwestycje o strategicznym znaczeniu. Samorządy, m.in. we Wrocławiu, Krakowie, Łodzi i Poznaniu, rozbudowują kilometry instalacji i zwiększają przepustowość oczyszczalni. Dzięki funduszom unijnym i krajowym projekty poprawiają komfort mieszkańców oraz chronią środowisko.

Samorządy w całej Polsce stoją przed wyzwaniem rozbudowy infrastruktury wodno-ściekowej. Nowe odcinki kanalizacji muszą powstawać równolegle z modernizacją istniejących instalacji i zwiększaniem przepustowości oczyszczalni. Coraz większe znaczenie mają także regulacje unijne, które zobowiązują gminy do inwestycji w mniejszych miejscowościach. Według danych GUS długość sieci kanalizacyjnej w kraju osiągnęła już ponad 181 tysięcy kilometrów, co pokazuje tempo prowadzonych działań i skalę nakładów.

Spis treści

Rozwój sieci kanalizacyjnej

W całym kraju działa obecnie około 3,9 miliona przyłączy kanalizacyjnych do budynków mieszkalnych. Największe przyrosty notuje się w aglomeracjach, gdzie równolegle prowadzone są likwidacje szamb. Wrocław planuje do 2027 roku budowę 22 kilometrów nowych odcinków. W Krakowie natomiast długość sieci kanalizacyjnej osiągnęła już 2052 kilometry. Dla porównania, w mniejszych gminach roczne tempo przyrostu sieci często nie przekracza jednego kilometra.

Przepustowość i oczyszczalnie ścieków

Wrocławska oczyszczalnia Janówek przetwarza obecnie 150 tysięcy metrów sześciennych ścieków na dobę. Po modernizacji jednak jej przepustowość wzrośnie do 209 tysięcy metrów sześciennych. Natomiast w Krakowie oczyszczalnia Płaszów obsługuje równoważnik 660 tysięcy mieszkańców. Ponadto w Łodzi działa instalacja Group o wydajności 200 tysięcy metrów sześciennych dziennie. Z kolei Poznań korzysta z oczyszczalni w Koziegłowach, która aktualnie oczyszcza około 140 tysięcy metrów sześciennych ścieków dziennie, a projektowo przygotowana jest do obsługi 200 tysięcy metrów sześciennych. Dlatego cztery największe aglomeracje łącznie dysponują systemami o zdolności przerobu przekraczającej 1,2 miliona mieszkańców.

Koszt budowy sieci kanalizacyjnej

Nakłady finansowe na rozwój sieci kanalizacyjnej różnią się w zależności od lokalizacji i technologii. W Krakowie budowa jednego metra bieżącego rury kosztuje od około 500 do ponad 2100 złotych. W ramach rozwoju kanalizacji Wrocław w projekcie Etap V wybudował ponad 33 kilometry instalacji, inwestując 158 milionów złotych. Projekt otrzymał wsparcie unijne w wysokości 65 milionów złotych. W przeliczeniu daje to średnio około 4,7 miliona złotych na każdy kilometr sieci powstałej w tym projekcie.

Fundusze i programy wsparcia

Inwestycje kanalizacyjne są realizowane dzięki dotacjom krajowym i unijnym. Ponadto program FEnIKS 2021–2027 przewiduje środki na gospodarkę wodno-ściekową. Natomiast NFOŚiGW finansuje projekty w gminach, które nie mają wystarczających zasobów własnych. Przykładem jest Wrocław, który dzięki temu wsparciu rozbudował sieć o kilkadziesiąt kilometrów. Co więcej, z danych NFOŚiGW wynika, że w latach 2023–2024 dofinansowanie projektów wodno-kanalizacyjnych w siedmiu gminach przekroczyło 266 milionów złotych.

Nowoczesne rozwiązania w kanalizacji

Rozwój sieci kanalizacyjnej obejmuje także innowacyjne narzędzia cyfrowe. Wrocław monitoruje pracę 82 przepompowni ścieków za pomocą systemu GIS. Rozwiązanie pozwala na szybką reakcję w przypadku awarii i lepsze planowanie remontów. W Krakowie technologie geoinformatyczne wspierają decyzje o przebiegu nowych instalacji. Dzięki temu czas przygotowania dokumentacji projektowej skrócono nawet o 30 procent w porównaniu z tradycyjnymi metodami.

Przyszłość kanalizacji w gminach

Dyrektywa ściekowa nakłada na gminy obowiązek rozbudowy systemów także na terenach mniej zurbanizowanych. Wrocław konsekwentnie rozwija sieć na obrzeżach, gdzie wcześniej dominowały szamba. Kraków z kolei koncentruje się na modernizacji istniejących odcinków, ponieważ podłączenie mieszkańców sięga już 98,5 procent. Łódź i Poznań prowadzą działania zwiększające przepustowość oczyszczalni, aby odpowiadać na rosnące zapotrzebowanie. Zgodnie z przepisami do 2030 roku wszystkie aglomeracje powyżej 2000 RLM muszą zapewnić pełne podłączenie do systemu kanalizacji.

Rozwój sieci kanalizacyjnej a mieszkańcy

Rozwój sieci kanalizacyjnej w polskich miastach wiąże się z dużymi kosztami, ale zapewnia realne korzyści. Nowe odcinki, modernizacje i większe oczyszczalnie poprawiają jakość życia mieszkańców i ograniczają zanieczyszczenie środowiska. Dzięki wsparciu funduszy krajowych i unijnych inwestycje są możliwe zarówno w dużych aglomeracjach, jak i w mniejszych gminach.

źródła: